Eigenlijk moet ik het niet doen… (over de contemplatiefase)
Motiveren met de Fasen van Gedragsverandering, hoe ziet dat er nu uit? In een korte serie artikelen deel ik met je hoe dit kan werken. In dit artikel de fase van overwegen, ook wel contemplatie of contemplation genoemd.
‘Tja, éigenlijk moet ik het niet doen. Maar ach, doe maar een klein stukje dan.’
Klinkt dit bekend? Bij de meeste verjaardagen is er wel iemand die dit zegt. Misschien kan je al wel voorspellen wie.
Of misschien herken jij juist:
- ‘Eigenlijk zou ik vroeg naar bed. Maar voor deze keer ga ik toch mee.’
- ‘Eigenlijk drink ik deze maand niet. Maar doe maar een klein glaasje.’
- ‘Eigenlijk zou ik gaan wandelen. Maar vandaag regent het wel heel hard.’
Dit zijn ook sociaal passende reacties die niet altijd betekenen dat mensen echt overwegen iets te veranderen. En soms is het ook een heel goed idee om een uitzondering te maken.
Maar op het moment dat jij iemand begeleidt, dan is dit interessante informatie. Het geeft je informatie over de fase waarin iemand is als het gaat om een gedragsverandering.
De fase van wel én niet willen veranderen
De fase van contemplatie of overwegen is de fase van het wel én niet willen. Iemand wil eigenlijk wel iets anders. Maar wil het ook bij het oude houden.
Iemand wil het wel én wil het niet.
Signaalwoorden maar en eigenlijk
Woorden als maar en eigenlijk zijn een signaal dat je misschien te maken hebt met iemand in de overwegende fase.
Je ziet bijna voor je dat iemand aan het afwegen is. Er zijn redenen om wél te veranderen én er zijn redenen om het niet te doen.
De valkuil in deze contemplatie fase
Een cliënt in deze fase kan veel praten over veranderen. Een valkuil in deze fase is dat jij als professional hierdoor denkt dat jouw cliënt klaar is voor veranderen. Het lijkt een fijn haakje en een natuurlijk moment voor het geven van adviezen. Of zelfs voor het maken van een actieplan.
In veel gevallen leidt dit echter tot heel veel ‘ja-maars’. In dat geval is het belangrijk om te stoppen met adviseren en overtuigen. Het gaat niet werken. Sterker nog: je bereikt alleen maar een tegengesteld resultaat.
- Lees ook: het ‘ja-maar’ brein (inclusief video)
Een frustrerende fase
Voor veel professionals is dit een frustrerende fase. Een cliënt beseft dat er een probleem is en denkt ook na over verandering. Maar hij lijkt niet door te pakken of door te zetten.
Voor sommige professionals is het lastig om deze frustratie niet te laten blijken. Want alwéér heeft je cliënt zich niet aan de afspraken gehouden. Of alwéér geeft hij een bezwaar. Zij denken daardoor wel eens dat het nodig is om strenger te zijn richting een cliënt.
Maar besef:
Hoe frustrerend het ook voor jou als professional is, voor je cliënt is dit nog veel frustrerender. Het kost hem over het algemeen veel energie om in deze fase te zijn.
Wat je moet doen (en wat vooral niet) in de contemplatie fase
In deze fase is iemand nog niet klaar om in actie te komen. Hij heeft het wel veel over veranderen, wat je op het verkeerde been kan zetten.
Heb je te maken met een cliënt in deze fase? Geef géén tips en probeer ook niet te overtuigen.
Je kunt je cliënt wel helpen bij het helder krijgen van zijn afwegingen. Wat maakt dat hij wil veranderen? En wat zorgt er juist voor dat hij het juist het oude wil houden?
Het creëren van helderheid is wat op termijn het meest effectief is. Dat betekent dat je in deze fase jouw kennis en ervaring op jouw vakgebied nog maar beperkt kunt inzetten voor deze cliënt.
De andere fasen van gedragsverandering
Ik schreef eerder over:
Binnenkort verschijnt ook een blog over de fase van voorbereiden.
Wil je niet wachten en wil je nu direct meer weten?
Gerelateerde blogs:
Wetenschappelijke kritiek, maar praktisch nut (S3/A10)
“Autonomie is niet hetzelfde als onafhankelijkheid” (S3/A9)
