Het Stages of Change van Prochaska en DiClemente spreekt veel mensen aan. Toch wordt het model in de praktijk niet zo heel vaak toegepast. Meestal komt dit doordat concrete handvatten ontbreken. Met de juiste kennis en handvatten is het mogelijk om écht veel resultaat te behalen.
Als professional in zorg of welzijn wil je mensen vooruithelpen. Je kunt het echter niet vóór ze doen. In veel gevallen zullen zij zelf aan de slag moeten om hun dagelijkse gedrag te veranderen. Als het jou lukt om die ander te stimuleren, dan is dat geweldig. Jouw cliënt of jouw team zet echt stappen. Maar lukt het niet? Dan is dat enorm frustrerend.
Herken je dit?
In al deze situaties is er waarschijnlijk een mismatch van jullie fase van gedragsverandering.
De onderzoekers Prochaska en DiClemente hebben veel verschillende theorieën over gedragsverandering bestudeerd. Zij hebben de meest bruikbare modellen samengebracht in het Transtheoretisch Model. De Stages of Change zijn onderdeel van dit model. In het Nederlands wordt gesproken over de Fasen van Gedragsverandering.
Er worden 5 verschillende fasen onderscheiden. Hiervoor worden verschillende termen gebruikt.
Volgens Prochaska en DiClemente | Veelgebruikt in het Nederlands | Dagelijks taalgebruik | |
1 | Precontemplation | Precontemplatie | Onbewust |
2 | Contemplation | Contemplatie | Overwegen |
3 | Preperation | Preparatie | Voorbereiden |
4 | Action | Actie | Actie |
5 | Maintenance | Gedragsbehoud | Volhouden |
Soms wordt hier een 6e fase aan toegevoegd die aangeeft dat het gedragsveranderingsproces afgerond is. Prochaska en DiClemente noemen dit Termination. Deze fase treedt pas na jaren volhouden op, daarom laat ik deze buiten beschouwing.
Wel interessant is nog de fase van terugval. Deze kan niet in de nummering worden opgenomen, omdat dit in elke fase kan optreden.
Ik maakte een mini-masterclass van de Fasen van Gedragsverandering. In minder dan 7 minuten leer je:
Meld je hier aan en krijg direct toegang:
In deze masterclass zie je dat ik – net als Prochaska & DiClemente – de fasen graag weergeef op een spiraal. De fasen lopen van beneden naar boven. Hierdoor wordt duidelijk dat elke fase een inspanning vraagt. En lever je geen inspanning meer? Dan is de kans groot dat je naar beneden glijdt, oftewel terugvalt.
Ook laat ik je heel in het kort zien waaraan je de verschillende fasen herkent.
Er is een groot aantal modellen dat gedrag kan verklaren. Dit kan heel zinvol zijn.
Maar: In de dagelijkse begeleiding is het vaak veel praktischer om te weten hoe je gedrag kunt veranderen. Ik vind dat de Fasen van Gedragsverandering hiervoor duidelijke handvatten geven.
Kortom: ik ben fan.
Is het werken vanuit de Fasen van Gedragsverandering iets voor jou? ik denk dat de mini-masterclass je een goede indruk kan geven.
Bij de Fasen van Gedragsverandering is het allereerst belangrijk om:
Je kunt je op verschillende manieren verdiepen in de Fasen van Gedragsverandering.
Meer informatie over een 2-daagse training waar de stages of change centraal staan vind je hier:
Motiveren met de Fasen van Gedragsverandering
Bij deze training krijg je onder andere een FasenWijzer. Dit is een handig hulpmiddel om te bepalen in welke fase jouw cliënt is en wat jij kunt doen om hem goed te begeleiden.