Vergelijk jezelf niet met anderen

We vergelijken onszelf voortdurend met anderen. Je eigen gevoel wordt, bewust of onbewust, regelmatig bepaald door wat anderen doen of hoe anderen zijn. Herken jij dit? Of helemaal niet…? Ik ben benieuwd of je de voorbeelden in dit blog herkent, van jezelf of anderen.

Ik vergelijk mezelf voortdurend met anderen. Niet bewust. Sterker nog: ik probeer het bewust niet te doen. Maar toch gebeurt het. Misschien herken je iets in onderstaande voorbeelden over mijn lengte en over harp spelen.

Ik word steeds kleiner

Als puber was ik aan het begin van de middelbare school best lang. Samen met andere meisjes schoot ik de lucht in, terwijl de jongens nog op basisschool-lengte bleven. Maar een paar later later was ik in verhouding tot klasgenoten klein, ondanks mijn 1 meter 75.

Eigenlijk vond ik het vooral grappig. Ik was er nooit mee bezig, met lengte. Het beïnvloedde me niet echt.

Dat werd anders toen mijn oudste zoon me een heel eind voorbij groeide. Dat deed iets ingewikkelds in mijn brein. Ik vond het niet erg dat hij langer werd, maar ik voelde me opeens écht klein. Dat was een rare ervaring waar ik wel een paar jaar aan moest wennen.

Ik ben een beginner

Een paar jaar geleden begon ik met harp spelen. Toen ik nog maar een jaar les had, mocht ik meedoen aan een harpdag. Met zo’n 30 harpisten gingen we een dag lang samen liedjes spelen. Ik had van zo’n 10 muziekstukken de eenvoudigste partij geoefend. En van deze eenvoudigste partij speelde ik soms alleen de eerste noot van een maat. 

Als ik het nu zo typ dan denk ik: wauw! Na 1 jaar les had ik al 10 stukken geoefend, waardoor ik mee kon doen met deze dag! Maar tijdens deze dag stond ik er eerst heel anders bij.

Het begon al bij het stemmen. Voor mij was dat nog een ingewikkelde en inspannende klus, terwijl iedereen dat eventjes leek te doen. Vervolgens begonnen een paar mensen hun vingers warm te spelen, terwijl ik dacht: wááát? Is dat eventjes warm spelen? Het klonk voor mij als een volledig concert. 

Vergelijk je jezelf met anderen?

Mijn lengte vind ik niet interessant. Toch merk ik door de ervaring met mijn puber opeens hoe ik beïnvloed word door mensen in mijn omgeving. Hoe wat ik voel soms wordt bepaald door wat zij doen, wat zij vinden of hoe zij zijn. Ik ben me er bewuster van geworden hoeveel invloed dat heeft op hoe ik me voel.

Hetzelfde geldt voor de harpspelers. Het is echt logisch en rationeel helemaal oké dat zij zoveel beter spelen dan ik. Maar toch voelde ik me er heel ongemakkelijk door. Ook al wil ik het niet. Sterker nog: ik wil helemaal niet iemand zijn die zich vergelijkt met anderen.

In het dagelijks leven vergelijken we onszelf echter voortdurend met anderen. Sommige mensen komen naar hun idee niet zo goed uit deze vergelijking. Er zijn altijd anderen die iets beter doen dan zij. Ze denken bijvoorbeeld dat anderen beter zijn in hun werk, slimmer in hun grenzen bewaken, meer geld verdienen, stijlvoller hun huis inrichten, met meer doorzettingsvermogen hun buikspieroefeningen doen, enzovoort. Waardoor we het gevoel krijgen dat we het zelf niet goed doen. Ze vergelijken zichzelf voortdurend met anderen, terwijl ze daar eigenlijk niet gelukkig van worden. 

Of vergelijk je je met een ideaalplaatje van jezelf?

Maar er zijn ook mensen, inclusief ikzelf, die zich regelmatig vergelijken met een ideaalplaatje van zichzelf.

• Eigenlijk zou ik elke dag willen wandelen/sporten/yoga doen….
• Eigenlijk wil ik dat foto-album van 7 jaar geleden nog afmaken…
• Eigenlijk wil ik mijn huis veel beter opruimen…

Maar…. ik doe het dus niet.

En ook al heb ik deze week wel 4 dagen gewandeld, ook al heb ik wél een geweldige fotomuur voor mijn moeder gemaakt en ook al heb ik wél twee kamers geschilderd, het knaagt toch.

Ik ben me aan het vergelijken met het ideale plaatje van mezelf.

Wat is handiger om te doen?

Het is heel makkelijk om te zeggen: vergelijk jezelf niet met anderen of met je ideale zelf. Het is veel lastiger om dat ook niet te doen.

In het geval van vergelijken met anderen is het denk ik belangrijk dat je je hiervan bewust bent. Er zijn vast thema’s waarin jij dit niet doet, maar ook thema’s waarin jij dit wel doet. Ik geloof zelf dat we op een aantal punten een zekere vergelijking en ordening nodig hebben. Dat komt ook door mijn scholing in het systemisch denken, waar (volg)orde een belangrijke rol speelt. Maar ik denk óók dat je je niet op elk thema wilt vergelijken met anderen.

Mijn advies: Wees je bewust met welke thema’s jij je snel vergelijkt met anderen. En onderzoek wat dit voor je betekent. Waarom doe je dit eigenlijk?

Als jij jezelf regelmatig met je ideale toekomstige zelf vergelijkt, probeer dan eens het volgende:

• Vergelijk je eens met jezelf van 1, 3 of 10 jaar geleden.
• Wat doe je anders? Wat gaat er beter? En hoe heb je dat zo voor elkaar gekregen?
• Vier waar je nu staat! Dat positieve gevoel gaat je écht meer helpen dan focussen op wat je allemaal nog wilt of moet.

Samengevat

Het is makkelijk om te zeggen dat je je niet moet vergelijken met anderen of met je eigen ideale plaatje. Het is lastiger om dat ook echt niet te doen. Wat kan helpen is dat je je bewust bent op welke thema’s je je snel met anderen vergelijkt. En vergelijk jezelf ook eens bewust met jezelf van een paar jaar geleden.

Ik schreef in december 2019 een artikel over harp spelen dat ik in juli 2022 heb opgesplitst en uitgebreid naar 3 verschillende blogs. Dit blog was onderdeel van het artikel.