Wat is motivatie?
Motivatie is een veelgebruikt begrip. Maar wat is motivatie precies? Als je het aan verschillende mensen vraagt krijg je waarschijnlijk ook verschillende antwoorden. Hoog tijd dus om beter te kijken naar: wat is motivatie?
- Welke antwoorden krijg ik vaak op deze vraag?
- Wat is de herkomst van het woord motivatie?
- Wat is mijn afbakening van motivatie?
- Motivatie is de brandstof om te veranderen
- Uit welke 3 ingrediënten bestaat motivatie?
- Waarom werkt het zo goed om met deze ingrediënten te werken?
- Waarom ik het liever niet over intrinsieke motivatie heb
- Wat kan je doen als je beter wilt leren motiveren?
Welke antwoorden krijg ik vaak op deze vraag?
In trainingen en workshops stel ik meestal de vraag: wat is motivatie eigenlijk? De antwoorden die ik krijg zijn bijvoorbeeld:
- Dat je het heel graag wilt;
- Als je echt een doel hebt;
- Als je weet dat het je iets op gaat leveren.
Als we hier vervolgens over in gesprek gaan en ik vraag hoe je een gebrek aan motivatie herkent, dan geven mensen aan dat je dit ziet doordat iemand het toch niet doet. Vaak gaat het over een voorbeeld van henzelf en zeggen ze:
- Blijkbaar ben ik toch niet gemotiveerd genoeg, want ik doe het niet;
- Ik wil het wel, maar ik heb niet genoeg doorzettingsvermogen;
- Waarschijnlijk ben ik toch niet zo gemotiveerd want ik heb niet genoeg wilskracht.
Heel veel mensen zien overlap tussen motivatie en woorden als doorzettingsvermogen, wilskracht en iets heel graag willen. Mijn ervaring is dat deze manier van denken niet helpend is bij het motiveren van jezelf van of anderen.
Hoe kan je hier op een andere manier naar kijken?
Wat is de herkomst van het woord motivatie?
Volgens de Van Dale betekent motivatie beweegreden of drijfveer.
Als je verder kijkt naar de herkomst van het woord, dan is het afgeleid van het Latijnse woord motio. Dit betekent beweging. Motiveren is dus letterlijk ‘in beweging brengen’.
Als jij jezelf of anderen wilt motiveren, dan gaat het er om dat je beweegredenen of drijfveren hebt, vindt of ontwikkelt die jou of de ander in beweging brengen.
Waarschijnlijk kan je je wel vinden in deze omschrijving. Maar geeft dit je nog niet zoveel handvatten.
Wat is mijn afbakening van het begrip motivatie?
Motivatie is subjectief en zie je niet zomaar ‘aan de buitenkant’. Natuurlijk kan je soms uit wat iemand zegt of doet wel opmaken of hij gemotiveerd is. Maar dit heeft ook weer alles te maken met jouw interpretatie.
Soms heb je misschien het idee dat iemand geen motivatie heeft en niet te motiveren is. Er wordt dan al snel gesproken over weerstand. Maar ik geloof daar niet zo in.
Ieder mens wordt érgens door gedreven, we hebben allemaal drijfveren. Alleen zijn die niet altijd duidelijk waarneembaar. Mijn uitgangspunt is: Ieder mens is gemotiveerd. Het is alleen de vraag waarvoor. Het ontdekken van deze motivatie is een puzzel die soms hoort bij jouw taak als coach of begeleider.
Wat je daarbij kan helpen is om op de volgende manier te kijken naar motivatie:
Voor mij is motivatie de brandstof die je nodig hebt om te veranderen.
Motivatie is de brandstof om te veranderen
Motivatie is de brandstof die je nodig hebt om te veranderen. Om van A naar B te gaan, of om te komen van de situatie waar je nu bent naar een nieuwe, gewenste situatie.
Helaas haal je deze brandstof niet zomaar bij het tankstation. Toch zijn er wel manieren om deze hoeveelheid brandstof te vergroten. En daarvoor helpt het om te weten dat er verschillende ingrediënten in deze brandstof zitten die je kunt beïnvloeden.
Als je kijkt naar verschillende gedragswetenschappers, dan geven de meesten aan dat motivatie – dus de brandstof om iets te veranderen – bestaat uit 3 ingrediënten. Ieder kiest daarbij eigen woorden en een eigen invalshoek. Maar vrijwel altijd komen ingrediënt 1 en ingrediënt 2 op hetzelfde neer. Bij ingrediënt 3 wordt nog wel eens een andere benadering gebruikt, afhankelijk van de achtergrond van de wetenschapper.
De ingrediënten van motivatie
In de praktijk blijkt dat het goed werkt om te denken vanuit de ingrediënten:
- Willen
- Kunnen / denken te kunnen
- Klaar voor zijn
1. Willen veranderen
Bij willen kan je denken aan vragen als:
- Hoe belangrijk vind je het?
- Hoe aantrekkelijk is het voor mij?
- In welke mate is dit wat ik wil?
Willen is het ingrediënt waar de meeste mensen aan denken als het om motivatie gaat. Het is interessant dat dit ingrediënt ook op de voorgrond staat als ze denken over de motivatie van anderen. Doet iemand niet wat is afgesproken? Blijkbaar vindt hij het dan niet belangrijk….
2. Vertrouwen om te veranderen
In veel gevallen speelt kunnen echter een grote rol. Of beter nog: denken te kunnen. Hierbij kan je denken aan vragen als:
- Heb ik vertrouwen dat dit me lukt?
- Heb ik de vaardigheden om dit te doen?
- In welke mate denk ik dat ik dit kan?
Kunnen het ingrediënt waar vaak de grootste kansen liggen om iemand anders te motiveren. Het is interessant dat mensen van hun eigen voornemen vaak aangeven: ‘ik wil wel, maar ik denk dat ik het niet kan’.
3. Klaar zijn voor veranderen
Klaar voor zijn is een ingrediënt dat alles te maken heeft met tijd. Een veranderingsproces doorloopt vaak verschillende fasen. Het is belangrijk om te beseffen in welke fase jij bent of in welke fase je cliënt is. Want dit geeft concrete handvatten over wat je wel en niet moet doen.
Meestal heb je alle 3 ingrediënten nodig voor verandering. Weet je echter niet waar je moet beginnen? Dan is mijn advies om altijd te focussen op denken te kunnen, het 2e ingrediënt. Hier blijken in de praktijk de grootste kansen te liggen voor het aangrijpen op motivatie.
- Lees hier meer over de Fasen van Gedragsverandering
Waarom werkt het zo goed om met deze ingrediënten te werken?
Willen – Kunnen – Klaar voor zijn. Het is een rijtje dat deelnemers aan mijn trainingen talloze keren van mij horen. Het scheelt je namelijk ontzettend veel tijd en energie om eerst even stil te staan en te bepalen: waar ligt mijn aangrijpingspunt?
‘Ik zou willen dat ik het kon’. Dit kan een uitspraak zijn van iemand die het best wel wil, maar niet denkt te kunnen. Bij deze persoon zal er alleen maar weerstand ontstaan als je blijft bedrukken hoe belangrijk veranderen is. Of als jij probeert iemand te overtuigen om toch echt te veranderen. Eigenlijk bereik je zelfs het tegengestelde resultaat. Iemand zal nog minder geneigd zijn om het te gaan proberen.
‘Als ik wilde, dan deed het morgen hoor.’ Dit kan een uitspraak zijn van iemand die het wel denken te kunnen, maar die het gewoon niet belangrijk lijkt. Deze persoon wil het helemaal niet. Bij zo iemand is het verspilde moeite om aandacht te besteden aan strategieën of stappenplannen. Want hij gaat er toch niet mee aan de slag.
‘Ik wil wel, maar….’. Dit kan een uitspraak zijn van iemand die wel én niet wil veranderen. Als je kijkt naar de Fasen van Gedragsverandering, dan zit deze persoon in de fase van overwegen. Het is niet zinvol om deze persoon tips te gegeven of te overtuigen. Net als bij iemand die nog niet denkt het te kunnen zorgt je juist voor het tegengestelde resultaat. Iemand zal meer vast blijven houden aan de huidige situatie.
Je ziet: het krijgen van inzicht in de ingrediënten levert veel informatie op over wat je wel en niet hoeft te doen. Het scheelt je veel energie, omdat je weet wat je achterwege kunt laten.
In mijn trainingen maak ik gebruik van de Motivatie-Check. Dit hulpmiddel geeft je inzicht in hoe het zit met de motivatie van jezelf, een collega, je cliënt of je team.
Waarom ik het liever niet over intrinsieke motivatie heb
Bewust besteed ik weinig aandacht aan het verschil tussen intrinsieke en extrinsieke motivatie. Dit heeft een aantal redenen. Ik denk namelijk:
- Dat het werken met eenvoudige modellen de implementatie bevordert. Als je een eenvoudig denkmodel van motivatie gebruikt, dan is de kans groter dat je dit ook echt inzet dan wanneer je een complexer denkmodel hebt.
- Dat intrinsieke motivatie naar mijn mening meestal onhaalbaar is binnen de thema’s waarop ik en mijn klanten werken.
- Dat iedereen een eigen invulling heeft gegeven aan het begrip intrinsieke motivatie.
Wil je hier meer over lezen? Ga dan naar:
Wat kan je doen als je beter wilt leren motiveren?
Mijn overtuigen is dat het altijd zinvol is om je te verdiepen in beter leren motiveren. Op alle vlakken van je leven is het belangrijk dat je in staat bent anderen ‘mee’ te krijgen en te enthousiasmeren.
Er zijn verschillende mogelijkheden om beter te leren motiveren. Je kunt zelf video’s kijken, boeken lezen, podcasts luisteren of blogs volgen. Daar haal je heel veel inspiratie uit. Natuurlijk ben je van harte welkom om rond te klikken op mijn blog!
Daarnaast kan je ook een training volgen. Dat kan een korte, to-the-point workshop zijn. Maar ook een langere trainingen waarin je (vaak met anderen) dat wat je leert steeds toepast in de praktijk. Ook hier geldt dat er verschillende mogelijkheden zijn.
Ben je op zoek naar praktische trainingen? Natuurlijk ben je van harte welkom bij mijn trainingen.
Gerelateerde blogs:
Hoe reageer je positief op onrealistische goede voornemens? Een formule!
Waarom je voorzichtig moet zijn met de term intrinsieke motivatie
