Skip to main content

Auteur: admin

Waarom je als behandelaar geen coachopleiding wilt volgen

Regelmatig hoor ik van behandelaars die werkzaam zijn binnen woonzorgorganisaties dat zij overwegen om een coachopleiding te doen. Van hen wordt namelijk gevraagd om steeds meer een coachende rol te vervullen. Maar naar mijn mening is een coachopleiding in deze situatie niet altijd de beste oplossing.

Ben jij één van de vele professionals van wie opeens een ‘coachende rol’ gevraagd wordt? Misschien herken jij je dan in het verhaal van Mirjam*.

Mirjam is speltherapeut binnen een zorgorganisatie. Door organisatieveranderingen heeft zij minder tijd gekregen voor de individuele behandeling van haar jonge cliënten. Het is de bedoeling dat zij de begeleiders op de dagbestedings- en woonlocaties gaat coachen om zelf bewuster spel in te zetten gedurende de dag.

Hoewel Mirjam zichzelf ziet als een optimist voelt ze zich nu soms boos, verdrietig en gefrustreerd. Ze haalt veel minder plezier uit haar werk en van voldoening is al helemaal geen sprake. Ze heeft het gevoel dat ze altijd op minimaal 2 verschillende plekken tegelijkertijd moet zijn en dat ze dus altijd iemand tekort doet. En dat ‘coachen’? Daar zitten de begeleiders helemaal niet op te wachten.

Wat nu?

Mirjam overweegt om een coachingopleiding te gaan volgen. Dit is iets waar ze grip op heeft, op haar eigen vaardigheden ontwikkelen zodat ze de begeleiders beter kan gaan coachen.

Ik leg haar uit waarom dit volgens mij niet zal werken.

Waarom dit volgens mij niet gaat werken

Mirjam overweeg een algemene coachopleiding bij een coachinstituut. Ze twijfelt alleen nogal over de tijdsinvestering en ze vraagt zich af hoe ik hier naar kijk, omdat de trainingen die ze bij mij ziet veel korter zijn.

Ik vind coachopleidingen over het algemeen heel mooie trajecten, waarin je veel leert over jezelf én over het coachen van anderen. Deze opleidingen leiden je op voor een vak.

Maar: deze opleidingen zijn meestal niet gericht op het coachen van mensen die hier niet om gevraagd hebben.

Mensen verwachten geen coaching van hun therapeut

Als jij speltherapeut, logopedist, bewegingsagoog of fysiotherapeut binnen een zorgorganisatie bent, dan wordt je vaak ingeschakeld vanwege jouw expertise. Een team of familie verwacht van jou dat jij degene bent die gaat behandelen.

Als jij vervolgens óók een coachende rol blijkt te hebben, dan wordt er iets van het team gevraagd dat zij misschien niet verwachtten en waar ze ook geen tijd voor ervaren.

De rol die jij als therapeut met een coachende rol invult is dus een heel andere als die van een personal coach die een afspraak maakt met een cliënt die iets wil veranderen.

In het kader van de Fasen van Gedragsverandering

stages of change

Als je kijkt naar de Fasen van Gedragsverandering dan zou je kunnen zeggen dat de meeste coachopleidingen je (vooral) opleiden voor het coachen van mensen die enigszins bereid zijn om zelf te veranderen. Deze mensen beseffen al dat er van hen actie wordt gevraagd, of dit nu gaat om nadenken of om echt in actie komen. Zij zullen volop in de overwegende fase of zelfs in de voorbereidende fase zijn.

Maar de teams die bij jou aankloppen zijn niet altijd zover. Ze willen heel graag een oplossing voor hun cliënt. Maar ze zijn – wat hun eigen rol betreft – misschien zelfs nog in de onbewuste fase of hooguit in de overwegende fase.

Wat kan je wel doen?

Mijn advies is om te kijken naar het ontwikkelen van coachende vaardigheden die specifiek passen bij jouw situatie.

Voor Mirjam betekent dit dat zij zoekt naar:

  • Een training in het ‘mee krijgen’ van teams die daar niet om hebben gevraagd;
  • Gericht op het ontwikkelen van vaardigheden om haar coachende rol effectiever in te vullen (in plaats van het aanleren van een nieuw vak als personal coach);
  • Waarin begrip is dat speltherapeut haar vak is en dat de coachende rol hier bij komt (en niet vervangt).

Dit betekent dat je het eerder hebt over een training dan over een opleiding. Het gaat meer over het ontwikkelen van vaardigheden dan over het leren van een nieuw vak.

Samengevat

Ben je op zoek naar een opleiding om jezelf te ontwikkelen of een opleiding tot personal coach? Dan wil ik je van harte stimuleren om coachopleidingen te onderzoeken.

Maar ben jij op zoek naar concrete handvatten om jouw coachende rol als behandelaar of therapeut effectiever in te vullen? Dan is mijn advies om te kiezen voor een training of opleiding die zich hier specifiek op richt.

Natuurlijk ben je van harte welkom bij mijn training Motiveren met de Fasen van Gedragsverandering.

*) De naam Mirjam is fictief. Haar verhaal is gebaseerd op de verhalen en ervaringen van verschillende speltherapeuten en spelagogen die ik heb begeleid.

Als ergocoach je collega’s motiveren

Als ergocoach wil je jouw collega’s graag ‘mee’ krijgen op het gebied van veilig en gezond werken. Maar dat is niet eenvoudig. Hoe kan dat toch? En hoe kan je dit makkelijker maken?

Samen met Ellen Bos ben ik oprichter van de Academie voor Ergocoaching. Wij geven trainingen aan ergocoaches, waarbij we ons bewust richten op de coachende kant van ergocoaching.

In deze video leg ik uit wat het verschil is tussen een coachende en een adviserende/expert rol als ergocoach:

Wil je meer lezen over motiveren als ergocoach?

Inmiddels schreef ik al een aantal artikelen over ergocoaching:

Kunnen wij je helpen met een training of met coaching?

Misschien ben jij zelf ergocoach en wil je makkelijker leren motiveren. Of misschien ben jij verantwoordelijk voor de scholing van ergocoaching binnen jouw organisatie en ben je benieuwd wat wij voor je kunnen betekenen.

Graag ga ik met je in gesprek. Mail mij of plan een afspraak in mijn agenda via de contactpagina.

Ik ben bang dat hij er weer mee stopt (over de actie-fase)

Motiveren met de Fasen van Gedragsverandering, hoe ziet dat er nu uit? In een korte serie artikelen deel ik met je hoe dit kan werken. In dit artikel de actiefase, ook al lijkt het daar niet meteen over te gaan ;-).

‘Het is misschien niet de goede sport voor hem, ik ben bang dat hij er weer mee stopt.’

Aan het woord is begeleider Ali* die ik spreek op een woonlocatie voor jongeren met een licht verstandelijke beperking. In een workshop over motiveren haalt hij het voorbeeld van Joris* aan.

Joris heeft de wens om weer naar de sportschool te gaan. Ali twijfelt of dit een goed idee is.

De ervaring van deze begeleider en zijn cliënt

Ali vertelt dat hij de afgelopen jaren met Joris bij verschillende sporten is geweest. Fitness was duidelijk favoriet. En vorig jaar had dit ook geleid tot een paar maanden sportschoolbezoek.

Ali had met Joris afgesproken dat hij hem zou begeleiden tot hij zelfstandig kon gaan sporten. Samen keken ze naar welke spullen hij in moest pakken, hoe hij er naartoe kon fietsen en hoe het er in de sportschool aan toe ging.

Het had zo’n drie maanden geduurd tot Joris het vertrouwen had dat hij dit zelf kon doen. Ali bouwde toen, zoals afgesproken, zijn ondersteuning af.

Helaas ging het vanaf dat moment ook meteen minder goed met sporten. Na een paar weken ging Joris nauwelijks nog en na een half jaar heeft hij zijn abonnent opgezegd.

Wat deed ik verkeerd?

poppetje in actie en onderweg naar een doel

Ali vraagt zich af: wat deed ik verkeerd in het motiveren van Joris? Hij vertelt in samenvatting het volgende:

  • Hij heeft met Joris veel aandacht besteed aan alle vaardigheden die nodig zijn om naar de sportschool te gaan.
  • Dit was met succes, Joris was in staat om dit zelfstandig te doen.
  • Joris vond het erg fijn dat Ali de eerste tijd zelf óók ging sporten.
  • Hij vond het erg jammer dat Ali niet altijd mee kon. Dit was echter in het team besproken, het was niet mogelijk om dit structureel te doen.

Ali baalt dat hij Joris niet wist te motiveren om te blijven gaan. Het deed hem duidelijk goed, hij was ook buiten het sporten veel actiever geworden. Hij is bang dat een nieuwe poging zal leiden tot nog een teleurstelling.

Langs alle fasen van gedragsverandering

Tijdens de workshop werd duidelijk dat Joris geweldig begeleid was door Ali. Hij door hem meegenomen in alle fasen van gedragsverandering. Aan de overwegende fase (’wil je dit echt?’) en de voorbereidende fase (’hoe zorgen we dat dit voor jou gaat lukken?’) had hij heel veel aandacht besteed en de juiste stappen genomen. Het stagneerde pas in de actiefase.

Samen terugkijkend ziet Ali:

  • Joris vind het niet gezellig om alleen te gaan.
  • Daarnaast heeft hij een stok achter de deur nodig. Er moet een ‘trigger’ zijn in zijn dag of agenda om in actie te komen.
  • En hij heeft behoefte aan een vorm van beloning, zoals iemand die zegt dat hij het goed heeft gedaan.

Leren van de vorige actiefase

Nu we op deze manier terug hebben gekeken naar het proces van vorig jaar komt Ali tot de volgende stappen:

  • Hij gaat in gesprek met Joris. Klopt het wat hij denkt? Wordt het voor hem veel makkelijker als hij samen met iemand kan gaan?
  • Zo ja: zou Joris met iemand anders dan Ali willen gaan? Wie komen hiervoor in aanmerking?
  • En in het geval dat Joris niemand in zijn netwerk kent, gaat Ali op zoek naar andere mogelijkheden. Zoals begeleiding vanuit de sportschool, het sporten met een andere bewoner, met een familielid of een vrijwilliger.

Als Joris en Ali het hierover eens zijn, dan gaan ze samen het sporten weer opbouwen. Nu met minder focus op praktische vaardigheden, maar met oog voor triggers, beloningen én gezelligheid.

De andere fasen van gedragsverandering

stages of change

Ik schreef eerder over:

Binnenkort verschijnt ook een blog over actiefase.

Wil je niet wachten en wil je nu direct meer weten?

*) Het verhaal van Ali en Joris is gebaseerd op een workshop die ik gaf in 2014. Hun verhaal is echt gebeurd, hun namen zijn fictief.

Maar heb je dan wel goede schoenen? (over de preparatie-fase)

Motiveren met de Fasen van Gedragsverandering, hoe ziet dat er nu uit? In een korte serie artikelen deel ik met je hoe dit kan werken. In dit artikel de fase van voorbereiden, ook wel preparatie of preparation genoemd.

‘Maar heb je dan wel goede schoenen?’

Zelf ben ik bewegingswetenschapper. Maar gek genoeg houd ik niet van sporten. Toch had en heb ik wel periodes dat ik meer sport. Ook hardlopen heb ik een paar keer een tijdje gedaan.

Een paar jaar geleden was het weer het moment dat ik ervoor zou gaan. Ik had een schema gedownload. Ik had m’n agenda bestudeerd voor de goede momenten. Ik zou mijn sportkleding van de bovenste plank halen en ik zou gewoon gaan!

En middenin die voorbereidingen vroeg een cursist in een training:

‘Maar heb je dan wel goede schoenen?’

Ook dat nog

Dan wás ik eindelijk zover. Ik had Een Plan. Ik had er soort van vertrouwen in. En dan bleek er nóg iets te zijn waar ik over had moeten nadenken. Want deze cursist benadrukte hoe ontzettend belangrijk de juiste schoenen zijn. Anders zou ik blessures krijgen.

Ik voelde me echt een amateur tegenover deze cursist, zelf een fanatieke hardloper.

Wat denk jij dat dit met mijn vertrouwen deed…?

poppetje dat een gedragsverandering voorbereid - preparatie fase

De fase van voorbereiding én onzekerheid

Iemand begeleiden in deze fase van voorbereiding (preparatie fase) is meestal leuk. Je cliënt wil écht iets veranderen. Hij is vaak ook op zoek jouw adviezen en expertise.

Houd in deze fase goed in de gaten dat jouw cliënt expert is over zijn eigen leven. Jouw goede adviezen, hoe onderbouwd ook, zijn niet voor iedereen de beste adviezen. Blijf samen onderzoeken wat past bij je cliënt.

Eén van je belangrijkste taken in deze deze fase is dat je jouw cliënt helpt om zelfvertrouwen op te bouwen en te behouden.

En hoe liep het af met mijn schoenen?

De opmerking van deze cursist bracht mijn vertrouwen aan het wankelen. Best gek, want:

  • ik ben opgeleid als fysiotherapeut en bewegingswetenschapper
  • ik ken de zwakke punten van mijn lichaam
  • ik had al bewust besloten om het te doen met wat ik in huis had
  • ik geloofde niet dat ik in de eerste weken met een paar minuten hardlopen een blessure zou oplopen door ‘verkeerde schoenen’, dus beginnen kon sowieso
  • ik had zelfs al nagedacht over (onder andere) schoenen en had besloten dat ik eerst 6 weken aan de slag zou gaan en dán pas (als dat nodig was) zou investeren in goede materialen.

Zelf vond ik het heel opvallend dat ik het nodig had om deze hele rij van argumenten weer bewust op te roepen om die ene opmerking van een cursist weer te neutraliseren.

De preparatie-fase is voor veel professionals de perfecte fase

Over het algemeen vinden professionals deze fase van preparatie een perfecte fase om een cliënt te begeleiden. Je kunt (eindelijk) je vakkennis inzetten. En de kans is groot dat het op relatief korte termijn tot resultaten zal leiden. Dat is niet alleen fijn voor je cliënt, maar ook voor jou. Het zorgt voor veel voldoening om een cliënt in deze fase te begeleiden.

Realiseer je echter wel dat voor sommige van je cliënten het vertrouwen nog wankel is. Focus (ook) op het onderhouden en het versterken van vertrouwen, zodat iemand ook echt in actie wil komen.

Houd voor ogen: jij en je cliënt zijn er nog niet! Want pas hierna komt de actiefase.

De andere fasen van gedragsverandering

stages of change

Ik schreef eerder over:

Binnenkort verschijnt ook een blog over actiefase.

Wil je niet wachten en wil je nu direct meer weten?

Eigenlijk moet ik het niet doen… (over de contemplatiefase)

Motiveren met de Fasen van Gedragsverandering, hoe ziet dat er nu uit? In een korte serie artikelen deel ik met je hoe dit kan werken. In dit artikel de fase van overwegen, ook wel contemplatie of contemplation genoemd.

‘Tja, éigenlijk moet ik het niet doen. Maar ach, doe maar een klein stukje dan.’

Klinkt dit bekend? Bij de meeste verjaardagen is er wel iemand die dit zegt. Misschien kan je al wel voorspellen wie.

Of misschien herken jij juist:

  • ‘Eigenlijk zou ik vroeg naar bed. Maar voor deze keer ga ik toch mee.’
  • ‘Eigenlijk drink ik deze maand niet. Maar doe maar een klein glaasje.’
  • ‘Eigenlijk zou ik gaan wandelen. Maar vandaag regent het wel heel hard.’

Dit zijn ook sociaal passende reacties die niet altijd betekenen dat mensen echt overwegen iets te veranderen. En soms is het ook een heel goed idee om een uitzondering te maken.

Maar op het moment dat jij iemand begeleidt, dan is dit interessante informatie. Het geeft je informatie over de fase waarin iemand is als het gaat om een gedragsverandering.

poppetje met een weegschaal dat de overwegende of contemplatie fase verbeeldt

De fase van wel én niet willen veranderen

De fase van contemplatie of overwegen is de fase van het wel én niet willen. Iemand wil eigenlijk wel iets anders. Maar wil het ook bij het oude houden.

Iemand wil het wel én wil het niet.

Signaalwoorden maar en eigenlijk

Woorden als maar en eigenlijk zijn een signaal dat je misschien te maken hebt met iemand in de overwegende fase.

Je ziet bijna voor je dat iemand aan het afwegen is. Er zijn redenen om wél te veranderen én er zijn redenen om het niet te doen.

De valkuil in deze contemplatie fase

Een cliënt in deze fase kan veel praten over veranderen. Een valkuil in deze fase is dat jij als professional hierdoor denkt dat jouw cliënt klaar is voor veranderen. Het lijkt een fijn haakje en een natuurlijk moment voor het geven van adviezen. Of zelfs voor het maken van een actieplan.

In veel gevallen leidt dit echter tot heel veel ‘ja-maars’. In dat geval is het belangrijk om te stoppen met adviseren en overtuigen. Het gaat niet werken. Sterker nog: je bereikt alleen maar een tegengesteld resultaat.

Een frustrerende fase

Voor veel professionals is dit een frustrerende fase. Een cliënt beseft dat er een probleem is en denkt ook na over verandering. Maar hij lijkt niet door te pakken of door te zetten.

Voor sommige professionals is het lastig om deze frustratie niet te laten blijken. Want alwéér heeft je cliënt zich niet aan de afspraken gehouden. Of alwéér geeft hij een bezwaar. Zij denken daardoor wel eens dat het nodig is om strenger te zijn richting een cliënt.

Maar besef:

Hoe frustrerend het ook voor jou als professional is, voor je cliënt is dit nog veel frustrerender. Het kost hem over het algemeen veel energie om in deze fase te zijn.

Wat je moet doen (en wat vooral niet) in de contemplatie fase

In deze fase is iemand nog niet klaar om in actie te komen. Hij heeft het wel veel over veranderen, wat je op het verkeerde been kan zetten.

Heb je te maken met een cliënt in deze fase? Geef géén tips en probeer ook niet te overtuigen.

Je kunt je cliënt wel helpen bij het helder krijgen van zijn afwegingen. Wat maakt dat hij wil veranderen? En wat zorgt er juist voor dat hij het juist het oude wil houden?

Het creëren van helderheid is wat op termijn het meest effectief is. Dat betekent dat je in deze fase jouw kennis en ervaring op jouw vakgebied nog maar beperkt kunt inzetten voor deze cliënt.

De andere fasen van gedragsverandering

stages of change

Ik schreef eerder over:

Binnenkort verschijnt ook een blog over de fase van voorbereiden.

Wil je niet wachten en wil je nu direct meer weten?

Mijn mini-voornemens voor 2023

Goede voornemens voor het hele jaar heb ik niet. Ik weet dat dit voor mij niet werkt. Wat wél voor mij werkt is het kiezen van een thema en vervolgens mini-voornemens formuleren. In dit artikel deel ik een aantal voorbeelden met je.

Ik ben niet competitief ingesteld, ook niet naar mezelf. Dus een doel stellen werkt voor mij meestal niet. Soms deed ik dat wel omdat het nu eenmaal zo lijkt te horen. Maar ik ben er achteraf bijna nooit blij mee – of het nu is gelukt of niet.

Bovendien zijn voornemens eigenlijk beloftes aan jezelf. Dat klinkt erg vriendelijk, totdat het niet blijkt te lukken deze belofte te houden.

Want: “Life is what happens to you while you’re busy making other plans.”

Als het niet lukt om je belofte aan jezelf te houden, dan stel je jezelf dubbel teleur.

Een jaarthema in een woord

Voor mij zijn er geen grootse doelen in 2023. Wél kies ik net als elk jaar een thema. Dat thema vat ik samen in een woord. En dit woord verwerk ik op allerlei plekken, zoals het hoofdwachtwoord van mijn wachtwoord-manager, zodat ik het dagelijks een paar keer typ.

Dit woord is geen SMART doel, maar het werkt voor mij als een toetssteen. Als ik een beslissing moet nemen over waar ik mijn tijd aan besteed – privé of in werk – dan denk ik aan dit woord.

Dit woord heb ik niet zomaar gekozen. Het is het resultaat van het terugblikken op 2022, het invullen van Year Compass en een aantal gesprekken met vrienden en sparringpartners.

Daarnaast: kleine haalbare doelen

Daarnaast heb ik wat kleine doelen gesteld. Niet voor het jaar, maar voor de korte termijn. Hierbij kies ik voor doelen waarvan ik vrij zeker ben dat ik ze ga halen.

Hoewel het een beetje voelt als valsspelen, wéét ik dat dit slim is. Want:

  • Een kleine stap gewoon gaan zetten leidt vaak tot het zetten van een volgende kleine stap,
  • Terwijl nadenken over een grote stap meestal leidt tot niets….

Ter inspiratie deel ik enkele van mijn mini-doelen.

Mijn klimaat-mini-voornemen

Net als veel mensen maak ik me grote zorgen over het klimaat. Ik denk oprecht dat we – ook in Nederland – te maken krijgen met problemen die we ons nog helemaal niet voor kunnen stellen. Dit is zo groots, dat het verlammend werkt om echt iets te doen. Daarom kies ik ook hier voor mini-acties. De eerste is:

  • Ik stap over na een andere (duurzame) bank

Dit is voor mij een mini-doel, want ik ben in december al overgestapt naar een andere zorgverzekering. De beslissing is dus al genomen, het is een echte verandering waarmee ik in de fase van voorbereiding (fase 3) ben.

Als ik de Motivatie-Check erop los laat weet ik zeker dat ik dit (1) wil, (2) kan en er (3) klaar voor ben om dat op korte termijn te doen. Het gaat lukken.

Overigens ben ik hiertoe geïnspireerd door 52 weken duurzaam.

Mijn productiviteit-mini-voornemen

Productiviteit gaat niet boven alles, ik vind zelfs dat we er op een aantal vlakken te ver in doorschieten. Maar soms kan je met een kleine investering kan je jezelf echt weken tijd in een jaar besparen.

Zoals bijvoorbeeld met blind typen.

Ik ben dan ook erg blij dat mijn moeder mij rond m’n 11e naar typeles stuurde. Daar profiteer ik elke dag van. Bijvoorbeeld een blog als dit zou er nooit zijn geweest als typen me meer tijd kostte.

typeles in 1988 en in 2017

Op de foto zie je links mij, toen ik ongeveer 11 was. En rechts mijn jongste zoon die aan het Ducktypen is. Andere tijd, beiden een moeder met een sterk idee hierover.

Blind teksten typen gaat dus heel goed. Maar wat ik niet kan is het blind typen van cijfers. Dat heb ik nooit goed geautomatiseerd.

Ook dit is een voornemen waarvan ik dacht dat ik klaar was om actie te ondernemen. Maar vervolgens ontdekte ik dat iedereen dit anders doet. Gaat de 2 nu met je ringvinger of je pink? En typ ik dan mijn 4 met mijn middelvinger of mijn wijsvinger…?

In zulke gevallen weet ik dat het voor mij werkt om een ‘deskundige’ te kiezen en gewoon te doen wat die zegt. Op LinkedIn zag ik Juf Diana steeds in mijn tijdlijn en ik besloot dat zij mijn deskundige werd. Van haar kreeg ik het advies welke letter ik met elke vinger moest typen.

typen welke vinger doet welk cijfer

Mijn iets grotere voornemen is dus dat ik cijfers blind ga typen. En mijn mini-voornemen is:

  • Ik ga mijn wachtwoord (dat cijfers bevat) dagelijks blind typen

Als dat soepel lukt, dan is mijn volgende doel mijn huisnummer en later mijn telefoonnummer. Omdat ik hier al mee bezig ben, beschouw ik dit als een voornemen in de actiefase (fase 4).

Mijn wendbaarheid-mini-voornemen

De laatste jaren is duidelijk geworden dat we in een tijd leven waarin we moeten wennen aan grote veranderingen. We bevinden ons steeds vaker in situaties waarin we niet weten wat we moeten doen. Soms omdat ons dat niet is geleerd, we hebben nog niet de juiste vaardigheden. En soms omdat we de situatie nog niet eerder hebben meegemaakt, we kunnen niet putten uit onze ervaring.

We zijn een brug aan het bouwen van een oude naar een nieuwe tijd. Dit doen we terwijl we al op de brug staan én terwijl we nog niet weten waar we precies naartoe gaan…

Deze veranderingen komen vaak terug in trainingen en coachgesprekken. Cursisten en klanten geven aan: “Wat ik eerder deed werkt niet meer. Wat moet doen, nu ik niet meer weet wat ik moet doen?”

Er is geen ‘one size fits all’ bij verandering. Er is geen goed antwoord. Maar in mijn training en coaching laat ik je zeker niet aan je lot over. Ik help je ontdekken wat er nodig is. En daarna reik ik je een aantal handelingsmogelijkheden aan, waar je zelf uit kunt kiezen wat bij jou past.

Waar ik nog meer aandacht aan wil besteden is persoonlijke wendbaarheid. Dat waar je altijd, in elke situatie op kunt terugvallen als je het niet meer weet, terwijl je trouw blijft aan jezelf.

Dat is een groot thema. Om het weer klein en praktisch te maken heb ik besloten om dit als eerste te verweven in de training Motiveren met de Fasen van Gedragsverandering. Dog steeds best groot, maar leidt tot mijn mini-voornemen:

  • Ik onderzoek binnen welke modules ik aandacht kan besteden aan wendbaarheid

Hier valt je misschien op dat het geen voornemen is met output. Je kunt ‘aan de buitenkant’ niet zien dat er iets is gebeurd. Er is geen zichtbaar resultaat.

Heel vaak is dit echter een uitstekende eerste stap die goed past als je nog niet helemaal weet of en op welke manier je iets wilt doen. Dit is de fase van overwegen, fase 2 van de Stages of Change.

Ook aan de slag met mini-voornemens?

Wil jij ook aan de slag met voornemens waarvan je écht in actie komt?

Kopieer dan vooral niet die van mij of die van anderen. Maar formuleer die van jezelf. Misschien kunnen de volgende vragen je helpen:

  • Er is altijd een achterliggend verlangen. Wat is dat voor jou? En wat ligt dáár weer achter?
  • Wat werkt er voor jou als het gaat om veranderen? Denk daarbij aan eerdere succesvolle veranderingen. Een SMART doel, of juist niet? Een gevoel van competitie of uitdaging, of juist niet? Delen met anderen, of juist niet?
  • Wat is je eerste kleine stap die je kunt zetten? En welke stap is misschien nóg kleiner?
  • Hoe graag wil je dit doen of leren?
  • Hoeveel vertrouwen heb je dat je dit kunt?
  • Wanneer ga je dit doen? Op welke dag, welke tijd en in welke situatie?

Brengt dit je op ideeën? Ik vind het leuk om van je te horen! Mail mij gerust en tag me op Instagram.

De thermostaat op 16 – reflecteren op het afgelopen jaar

“Dat ik me comfortabel kan voelen in een woonkamer waar het 16 graden is. Dat is één van de verrassingen van 2022.”

In een vorig blog schreef ik dat het bij terugkijken op het oude jaar voor mij vooral gaat om het waarderen van wat er al is, wat je al kan en wat er al goed gaat. Juist dat geeft de energie om eventuele nieuwe veranderingen in te zetten.

Dat betekent natuurlijk niet dat alles in 2022 alleen maar positief was. Er gebeurde zoveel in de wereld, in het groot en in het klein.

3 persoonlijke dingen uit het reflecteren op 2022

Bij het terugkijken op 2022 en het invullen van mijn Year Compass heb ik veel persoonlijke gedachten opgeschreven. Ik haal er 3 heel verschillende onderwerpen uit die te maken hebben met motivatie, gedrag en verandering.

  1. Ik experimenteerde en vond mijn ideale ontbijt
  2. Ik ontdekte hoe ik me comfortabel kan voelen in een kamer van 16 graden
  3. Ik kon vertrouwen op mijn wendbaarheid

Lees er hieronder meer over.

Ik deel ook waar ik minder trots op ben én wat ik hier uit haal voor eventuele nieuwe doelen in 2023. Misschien heb jij hier ook iets aan.

1. Ik experimenteerde en vond mijn ideale ontbijt

In 2021 ging ik bewust experimenteren met mijn eetpatroon. Dat heb ik vaker gedaan en ik weet wel zo’n beetje wat voor mij werkt.

Daarbij heb ik het niet alleen over welke voedingsstoffen voor mij goed werken of waar ik me fit bij voel. Maar óók over of ik dat dan ook echt ga doen of maken. Als er teveel gedoe of dagelijkse voorbereiding nodig is dan val ik terug op andere, makkelijkere keuzes.

In 2022 vond ik mijn ideale ontbijt. Voor mij is het echt de makkelijkste dagelijkse keuze. Niet alleen snel en makkelijk thuis te maken, maar ook goed mee te nemen en ergens anders te maken. Ik at het in 2022 overal, zelfs in een woestijn.

Wat ik hieraan heb bij toekomstige veranderingen:

  • Ik moet mezelf de tijd gunnen om te experimenteren – het hoeft niet in één keer
  • Wat voor iemand anders werkt, werkt niet altijd voor mij – en andersom
  • Gemak is op het moment dat ik ga eten doorslaggevend – het moet de eenvoudigste keuze zijn

2. Comfortabel in een kamer van 16 graden

Net als bij veel mensen staat bij ons de thermostaat wat lager. Dat is voor mij wel een ding. Want hoewel ik over het algemeen klimaatbewust ben, heb ik het ook snel koud.

In februari vond ik net als veel mensen de motivatie om hem toch een graadje lager te zetten. Het gevoel van iets kunnen doen tegen Poetin won het van mijn comfort.

Toen in augustus tot me doordrong dat ons mooie vaste energietarief verliep en we vanaf september heel veel meer gingen betalen, besloot ik me serieus voor te bereiden op een paar graden kouder. Aangezien mijn man en kinderen het nooit koud hebben, was dit een individuele zoektocht. Ik experimenteerde met allerlei soorten kleding. En ontdekte uiteindelijk wat mij warm houdt. Zelfs in een kamer van 16 graden.

Overigens ben ik me bewust van de luxe van mijn probleem. Bij veel mensen stond de verwarming al nauwelijks aan. Ook deze mensen hebben een hogere energierekening, maar geen mogelijkheden om hier iets aan te doen.

Wat ik hieraan heb bij toekomstige veranderingen:

  • Blijkbaar wint comfort en gemak het bij mij soms van milieu (dit vind ik geen fijne constatering)
  • Maar is een financieel verlies wel een prikkel om serieus op zoek te gaan naar oplossingen (hier ben ik ook niet trots op)
  • En lukt het na wat experimenteren om én comfortabel warm te zijn én de verwarming laag te zetten.

3. Ik kon vertrouwen op mijn wendbaarheid

Een paar jaar geleden was ik bij een lezing van Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde. Hij vertelde: we leven niet in een tijdperk van verandering. We leven in een verandering van tijdperken.

Dit betekent dat we – allemaal – te maken hebben met dingen waar we niet op voorbereid zijn. Ze komen niet alleen onverwacht, maar we kunnen ook niet voortbouwen op eerdere ervaringen. In Nederland hebben maar weinig mensen een pandemie meegemaakt. En op de enorme en razendsnelle stijging van de prijs van grondstoffen zijn zowel particulieren als zorgorganisaties en andere bedrijven niet echt berekend.

We zijn het oude aan het verlaten, maar weten nog niet hoe het nieuwe eruit ziet. En ondertussen moeten we wel dóór. We zijn een brug aan het bouwen terwijl we er al op staan én niet weten waar we naartoe gaan. Er is ook niemand die dit kan vertellen. Dit wordt ook wel liminal space, de tussentijd of het ondertussen genoemd.

Ook voor mij heeft dit zowel direct als indirect invloed gehad op hoe mijn werk eruit ziet. In 2020 en 2021 direct, omdat veel training en begeleiding online plaatsvond. En in 2022 meer indirect, omdat mijn klanten en cursisten in hun werk vrijwel allemaal te maken hebben met extra druk door onderbezetting of doordat hun werk er opeens totaal anders uit is gaan zien. In vrijwel elke training, bijeenkomst en opstelling speelde dit een rol.

Bij het terugkijken kwam ik tot de conclusie dat ik in al deze jaren wendbaar ben gebleven. Ik was in mijn werk (en eigenlijk in mijn leven) al gewend aan pionieren, aan het zelf ontdekken. Dit heeft me erg geholpen.

Wat ik hieraan heb bij toekomstige veranderingen:

  • Doelen stellen en plannen maken is maar relatief – je hebt niet overal invloed op
  • Maar met een intern kompas en een flinke dosis wendbaarheid is het toch mogelijk om regie te nemen, ook (of juist) als de situatie onvoorspelbaar wordt
  • Deze vaardigheid van wendbaar zijn is niet voor iedereen vanzelfsprekend, maar wel erg belangrijk

Op naar 2023

Deze 3 totaal verschillende dingen kwamen naar voren bij het terugkijken op 2022 en geven mij input voor nieuwe ideeën of gewenste veranderen.

In de afgelopen jaren deelde ik regelmatig over goede voornemens.

Hoe verhoudt zich dit tot mijn trainingen?

Als je bekend bent met het werken met de Fasen van Gedragsverandering dan herken je misschien het bovenstaande. Het terugkijken naar gedrag dat je tot een gewoonte hebt gemaakt (fase 5) helpt je enorm bij het voorbereiden van nieuwe veranderingen (fase 3).

Daarnaast speelt ‘wendbaarheid’ ook een steeds grotere rol in mijn trainingen. Ik zal je niet snel vertellen hoe je iets precies moet aanpakken. Er is geen ‘one size fits all’ bij gedragsverandering. Toch laat ik je ook zeker niet aan je lot over. Ik help je allereerst ontdekken wat er precies nodig is. En daarna reik ik je een aantal handelingsmogelijkheden aan, waar je zelf uit kunt kiezen. Dit is ook de structuur van de training Motiveren met de Fasen van Gedragsverandering.

Wacht nog even met goede voornemens

Heb jij ook goede voornemens? Of denk je dat je ze eigenlijk zou moeten hebben? Misschien is dat helemaal niet zo.

2023! Daar ben je dan. Welkom ✨.

Wat mij dit jaar – meer dan andere jaren – opvalt zijn de vele berichten met een onderwerp als:

  • Hoe zorg je ervoor dat 2023 je beste jaar ooit wordt?
  • Hoe ga je in 2023 je doelen wél bereiken?
  • De beste versie van jezelf in 2023!

Wat is de boodschap?

Ik vind dat hier een rare boodschap vanuit gaat. Niet per se van de tekst zelf, want de schrijver heeft vast goede intenties. Maar er ligt een aanname onder dat je leven nu niet goed is. Of zelfs: dat jij niet goed genoeg bent.

Natuurlijk kunnen er dingen anders. Bij mij ook. Maar ik hoop toch dat voor de meeste mensen geldt dat het leven eigenlijk best oké is. En dat ze over een groot deel van de dingen in hun leven gewoon tevreden zijn.

Waarderen van wat er al is

Het interessante is: juist het waarderen van wat er al is, draagt bij aan je geluk. En juist gelukkig zijn, zorgt voor een brede en creatieve blik. En juist met deze brede en creatieve blik zorgt je voor ideeën en oplossingen die voor jou ideaal zijn.

Ga dus niet als een malle goede voornemens bedenken. Of zelfs overnemen van andere mensen. Nee, ga eerst waarderen wat er al is.

Hoe doe je dat? Nou, door eens terug te kijken naar het afgelopen jaar.

Dit is hoe ik het aanpak

Zelf doe ik dat al jaren in de kerstvakantie.

Eerst doorloop ik in 1-2 uur mijn agenda. Dat doe ik op deze manier:

Daarna gebruik ik dit als input voor ‘Yearcompass’. Dit is een werkboek dat je op een formaat naar keuze kunt downloaden waar ik nog een keer een uur voor ga zitten. Download hem (gratis) hier:

Begin ook hier met de terugblik op 2022 en las daarna een pauze in.

Dat doe ik ook 😉 en in mijn volgende blog zal ik enkele persoonlijke voorbeelden met je delen.

Ik heb je aangemeld voor een marathon (over de precontemplatie fase)

Motiveren met de Fasen van Gedragsverandering, hoe ziet dat er nu uit? In een korte serie artikelen deel ik met je hoe dit kan werken. In dit artikel de onbewuste fase, ook wel precontemplatie of precontemplation genoemd.

Je zit aan de keukentafel bij een buurvrouw. Zij is thee aan het zetten.

Op de tafel ligt een tijdschrift dat je even doorbladert. Je komt langs een interview met iemand die is begonnen met hardlopen. Je denkt hardop: ‘jeetje, zou dat nou echt zó leuk zijn?’. Daarna blader je weer verder langs andere verhalen en columns.

Hoe zou jij je voelen als een kwartier later jouw buurvrouw zegt:

‘O, ik heb je net aangemeld voor een marathon!’

Uit verbinding

Dit voelt waarschijnlijk heel raar. Je denkt minimaal aan een misverstand, maar waarschijnlijk begrijp je niet waar je buurvrouw dit vandaan haalt. Hoe kómt ze op het idee?

Je past wel op met wat je in het vervolg zegt als zij er bij is….

Bizar he?

Dit is een bizar voorbeeld.

Maar toch is dit wat professionals soms doen.

  • Een cliënt met knieklachten merkt terloops op dat hij niet besefte dat zijn gewicht misschien een rol speelt. En opeens heeft hij het adres van een diëtist in zijn handen.
  • Iemand verzucht na een flinke hoestbui dat dat roken misschien toch niet zo’n goed idee is. Maar nu blijkt roken een gespreksonderwerp waar hij niet meer vanaf komt.
  • Een collega grijpt bij het bukken terloops naar haar rug. Opeens heeft ze een folder in haar tas met allemaal tips over beter tillen, inclusief een uitgebreide uitleg waarom dit zo belangrijk is.

Wat gaat hier mis? De precontemplatie-fase

onbewuste fase stages of change

De mensen in deze voorbeelden zijn in de onbewuste fase van gedragsverandering. Dit wordt ook wel de precontemplatie-fase genoemd. Ze beseffen niet dat ze een probleem hebben, ze denken niet dat dit anders kan óf ze denken dat ze zelf geen invloed hebben op de oplossing. Daarom zijn ze helemaal niet van plan om iets te veranderen.

Maar opeens krijgen ze allemaal tips en adviezen. Voor een probleem dat zij niet ervaren.

Natuurlijk komen deze tips vanuit een positieve intentie. Maar deze zorgen er meestal niet voor dat er iets verandert. Sterker nog: dit zorgt er soms voor dat de verbinding verdwijnt.

Sommige professionals benoemen dit als weerstand bij een cliënt.

Wat je moet doen (en wat vooral niet)

In deze fase is iemand niet klaar om in actie te komen. Hij is zelfs niet bezig met een eventuele verandering.

Heb je te maken met een cliënt in deze fase? Geef géén tips en probeer ook zeker niet te overtuigen.

Wat je wél kunt doen is onderzoeken of je de ander nieuwsgierig kunt maken naar veranderen. Dit is wat op lange termijn het meest effectief is.

De volgende fase: overwegen

stages of change

Binnenkort deel ik een artikel over de fase overwegen.

Wil je niet wachten en wil je nu direct meer weten?

Wil je meer weten over de Fasen van Gedragsverandering?

Waarom overtuigen niet werkt: het ja-maar brein

In ons dagelijks leven en dus ook in ons werk zijn we regelmatig bezig met het overtuigen van anderen. Dat werkt niet altijd. Want anderen beginnen hun reactie vaak met ‘ja maar’. Herken je dit? Dan is dit blog voor jou!

In de video hieronder vertel ik je er meer over. Lees je liever? Onder de video vind je de tekst als artikel.

Het ja-maar brein

In trainingen heb ik het veel over het ja-maar brein. Het is een thema dat ik vaak bespreek als het gaat om omgaan met weerstand. Maar nu wil ik het bespreken in het kader van de Fasen van Gedragsverandering.

De fasen van gedragsverandering

In de Fasen van gedragsverandering is er één fase die je heel vaak tegenkomt als je te maken hebt met het motiveren van anderen. Dat is de fase van overwegen. Dit wordt ook wel comtemplatie genoemd.

Mensen willen wel én niet veranderen

poppetje met weegschaal die wel en niet wil veranderen

Kenmerkend voor deze fase is dat mensen afwegen en twijfelen. Ze hebben redenen of overwegingen om te veranderen. 

Ze willen het wel EN tegelijkertijd zien ze veel bezwaren. Ze willen het niet. 

En vaak gebeurt er dan niets, behalve veel praten en afwegen. 

Mijn ervaring is dat als ik dit vertel, er bij veel mensen meteen een cliënt of puberkind of collega oppopt die dit doen. 

We hebben allemaal een ja-maar brein

ja-maar brein, dat alle kanten op wordt getrokken

Maar het is goed om te beseffen: dit doen we allemaal. 

Ik ook. Jij ook. 

Ons brein is namelijk bedraad om dit te doen. 

Want stel je voor, dat je de hele dag makkelijk te overtuigen bent om iets te veranderen. Dan zou je de hele dag met alle winden meewaaien. En uiteindelijk kom je nergens. Je blijft op dezelfde plek.

Dus is het slim van ons brein om ons niet zomaar te laten overtuigen door anderen. 

Je zou zelfs kunnen stellen dat ons brein bedraad is voor ‘ja maar’. 

Wat gebeurt er als iemand je wil overtuigen?

Als iemand anders ons wil overtuigen dan laten we dat niet zomaar gebeuren. We weten dat dat veel te veel energie kost. Ons brein een trucje om niets te hoeven doen. En dat is zorgen dat er een ‘ja-maar’ in ons hoofd opkomt met een tegenargument. 

weegschaal

Stel dat iemand ons wil overtuigen met een argument aan de plus-kant van veranderen. Dit is het roze blokje.

Dan legt ons brein niet zomaar een blokje aan de min-kant, een oranje blokje. Er komen er zelfs twee.

Want: als we zelf iets bedenken of uitspreken dan telt dat veel meer mee dan wanneer iemand anders het tegen ons zegt. Dat wat we zelf bedenken of zeggen is meer ‘waar’ dan wat iemand anders zegt.

Stel dat iemand mij vertelt dat ik moet gaan sporten. Dan legt deze persoon 1 blokje links. Maar ik zegt misschien: ik heb een blessure, dus dat kan niet. Daarmee leg ik 2 blokjes rechts.

Maar: die ander heeft ook een ja-maar brein. Die laat zich óók niet zomaar overtuigen. Dus er komt weer een tegenargument aan de linkerkant. Zoals: met jouw blessure zijn er echt wel sporten die je kunt doen.

En zo kom je terecht in deze situatie:

weegschaal met veel blokjes

Een situatie met een tegengesteld resultaat.

Want terwijl jij iemand wilt overtuigen om te veranderen en te doen wat goed of gezond is, raakt de ander juist steeds vaster in haar of zijn overtuigingen.

Overtuigen werkt niet

Heb jij te maken met een situatie waarin iemand wel én niet wil veranderen? Dus iemand in de overwegende fase van de stages of change?

Besef dan: overtuigen met argumenten gaat waarschijnlijk niet werken.

Dit geldt overigens niet alleen voor deze fase. Het werkt in de andere fasen ook niet, maar in deze fase is dit het meest opvallend.

Meer weten?

fasenwijzer

Als je meer wilt weten over de Fasen van Gedragsverandering: